Η ιστορία της εξερεύνησης του «Ξεροπήγαδου» ξεκινάει το Σεπτέμβριο του 2004 όταν ως τοπικός σύμβουλος του Δ.Δ. Μυτιληνιών ενημερώθηκα από τον κ. Κυριαζή Χρήστο για ένα πηγάδι πάνω στο βουνό που θα μπορούσε να γίνει αιτία ατυχήματος για περιπατητές, κυνηγούς ή ακόμα και ζώα.
Ο κ Κλώθος Σωκράτης με οδήγησε στην περιοχή Τζιγκόλ πάνω στο σήραχο που ενώνει Μυτιληνιούς, Χώρα, και Μαυρατζαίους. Η θέα από εκεί πάνω είναι απίθανη! Φαίνονται ο κάμπος της Χώρας έως το Πυθαγόρειο, οι Μύλοι, το Ηραίον, ο Παγώνδας. Δεξιά ο Καρβούνης, αριστερά η Καμήλα και τα παράλια της και πίσω προς το βορρά οι Μυτιληνιοί. Νοιώθεις να εποπτεύεις το νοτιοανατολικό τμήμα της Σάμου έως τα Δωδεκάνησα και τα τουρκικά παράλια. Το δέος μετατράπηκε σε φοβερή έκπληξη όταν αντίκρισα το «Ξεροπήγαδο».
Το πηγάδι αυτό είναι μια κατασκευή λαξευμένη με χέρι ανθρώπου μέσα στο βράχο, το οποίο δημιουργήθηκε με θαυμαστή τέχνη και υπομονή. Έχει διαστάσεις: 140cm διαμέτρου και βάθους 10 μέτρων. Φήμες όμως το θέλουν να έχει βάθος πάνω από 100 μέτρα. Η τεχνοτροπία του με ταξίδεψε σε κάτι παλιό, ίσως της εποχής του Ευπαλινείου.
Οι ενέργειες μου να ανέβουμε εκεί με την αρχαιολόγο την Κ. Μαρία Βιγλάκη δικαίωσαν τις αρχικές σκέψεις μου. Αρχικά τοποθετήθηκε μια σχάρα από την αρχαιολογική υπηρεσία. Ο κίνδυνος για ατυχήματα με αυτόν τον τρόπο ελαχιστοποιήθηκε, όμως παρέμειναν και παραμένουν αναπάντητα βασανιστικά ερωτήματα για την ιστορική τοποθέτηση και χρήση του «Ξεροπήγαδου». Ποια ήταν η χρήση του; Ήταν έξοδος διαφυγής; Ήταν αρχαίο ορυχείο; Ήταν ένα κομμάτι ενός δεύτερου Ευπαλινείου; Σίγουρα τόση δουλειά δεν έγινε χωρίς λόγο. Οι φήμες ότι οι στοές του έφταναν έως την Νεροτρουβιά των Μύλων ή τον Ναό της Ήρας ανέβασαν στα ύψη την επιθυμία μου να ψάξω και να γίνω πολλές φορές κουραστικός ρωτώντας εδώ και εκεί πολύ κόσμο για τη Νεροτρουβιά.
Το Δεκέμβριο του 2004 ο Δημοτικός σύμβουλος Τίμος Χατζηλαγός με πήγε στη θέση Νεροτρουβιά. Εκεί το ξάφνιασμα ήταν πολύ μεγαλύτερο. Εδώ είχε δουλέψει η φύση με πολύ μεγάλη φαντασία για χιλιάδες χρόνια για να φτιάξει τα στολίδια της, τους σταλαγμίτες και τους σταλακτίτες. Νόμισα ότι ξαφνικά βρέθηκα στην Πελοπόννησο στο σπήλαιο του Δυρού ή στα Γιάννενα ή την Παιανία όπου υπάρχουν αξιοποιημένα ανάλογα σπήλαια. Ο ζήλος και ο ενθουσιασμός μου γιγαντώθηκαν. Ενημέρωσα με υπομονή και επιμονή αρχές και απλό κόσμο πραγματοποιώντας αρκετές επισκέψεις μαζί τους. Οι πληροφορίες ότι και σε άλλα μέρη της Σάμου υπάρχουν σπήλαια με ενθάρρυναν να συνεχίσω την εξερεύνηση. Τα αρχαία ορυχεία του Κουτσοδόντη ή Ταρταρούγα μου τα έδειξε ο Βαρτζίκος Μανώλης στις αρχές του 2005. gef01.jpg
Το Πάσχα του 2005 είδα στην εφημερίδα μια μικρή αγγελία των σπηλαιολογικών συλλόγων ΣΕΛΑΣ και ΣΠΕΛΕΟ με τους οποίους ήρθα σε επαφή και έτσι οργανώθηκε σπηλαιολογική αποστολή στη Σάμο με την υποστήριξη του Νομάρχη Σάμου κ. Κάρλα Εμμανουήλ. Από τα άτομα που συμμετείχαν στην αποστολή ενημερώθηκα, ότι από το 1952 είχαν γίνει αλλεπάλληλες αποστολές στο νησί με τη υποστήριξη των εκάστοτε τοπικών αρχών. Στο νησί όμως δεν υπήρχαν καθόλου γραπτά στοιχεία (ούτε στο Ιστορικό Αρχείο, ούτε στη βιβλιοθήκη).
Η γνωριμία μου με τον αναρριχητή Ingo Kliesen έγινε η αιτία να κατασκευαστεί το πρώτο μικρό DVD διάρκειας 10 λεπτών με φωτογραφίες από όσα σπήλαια είχαμε επισκεφθεί.
Άλλος ένας σημαντικός σταθμός σε αυτήν την πορεία προς τη δημιουργία του σπηλαιολογικού συλλόγου Σάμου ήταν η δεύτερη εξερευνητική αποστολή στη Σάμο τον Νοέμβριο του 2005 και η γνωριμία μου με την οικογένεια Δεμερτζή που με ζήλο υποστήριξαν, από τη στιγμή που ενημερώθηκαν, τις προσπάθειες ευαισθητοποίησης του κόσμου για τα σπήλαια της Σάμου.
Έτσι ωρίμασε η ιδέα της δημιουργίας του Σπηλαιολογικού συλλόγου «ο Ευπαλίνος» και νονός του έγινε ο αρχηγός των 2 αποστολών στη Σάμο το 2005 ο κ. Μητσάκης Νίκος. Ο σύλλογος ιδρύθηκε στις 21 Δεκεμβρίου και η εξέλιξη του ήταν ραγδαία. Οι δραστηριότητες Σεμινάρια σπηλαιολογίας, εξερευνήσεις νέων και παλαιών σπηλαίων, καθαρισμός σπηλαίων, εκδρομές, η κατασκευή του μεγάλου DVD με πολύ υλικό και κείμενα από όλα τα γνωστά σπήλαια. ner01.jpg
Όλα αυτά ξεκίνησαν λόγω του «Ξεροπήγαδου», χωρίς αυτό τίποτα δεν θα είχε γίνει. Με ενέργειες του συλλόγου δόθηκε η άδεια για τον καθαρισμό από το υπουργείο πολιτισμού. Μένει να καθοριστούν οι λεπτομέρειες και οι ημερομηνίες για να αποκαλυφθεί το μυστικό του μικρό ή μεγάλο, το οποίο θα είναι πάντα η αρχή – το έναυσμα.
Μέσω της ιστοσελίδας μας θέλω να ευχαριστήσω αυτούς που μου το υπέδειξαν και όλους όσους υπέδειξαν και υποδεικνύουν συνεχώς νέες θέσεις για εξερεύνηση στα μέλη του συλλόγου μας. Επίσης θέλω να ευχαριστήσω τον Νομάρχη Κ. Κάρλα για την συνεχή συμπαράσταση του, όλους όσους μας βοήθησαν οικονομικά (ιδιώτες και αρχές) για τον εξοπλισμό του συλλόγου μας, τους σπηλαιολογικούς συλλόγους ΣΕΛΑΣ, ΣΠΕΛΕΟ, ΦΩΣ και την Σπηλαιολογική Ομοσπονδία Ελλάδος για την τεχνογνωσία, την κατάρτιση των μελών μας και την συνεχή υποστήριξη. Τα 180 μέλη του συλλόγου που πλαισιώνουν και στηρίζουν το σύλλογο., το Δ.Σ. του συλλόγου το οποίο προσπαθεί να κάνει πράξη τόσα πολλά θέματα: αλληλογραφία, εξερευνήσεις, εξεύρεση χρημάτων, εκδηλώσεις, εκδρομές κ.λ.π..
Κλείνοντας θα ήθελα να τονίσω ότι ο υπόγειος κόσμος του νησιού μας που ήδη έχουμε εξερευνήσει είναι θαυμάσιος και ακόμη να δούμε τι άλλο μας επιφυλάσσει.
Σας ευχαριστώ όλους από καρδιάς
.
Ο πρόεδρος του Σπηλαιολογικού Συλλόγου Σάμου «Ο Ευπαλίνος»
Σπυρόπουλος Γιώργος